Những kết quả nổi bật trong công tác phổ cập giáo dục tại tỉnh Kon Tum

Với quan điểm phổ cập giáo dục, xóa mù chữ là một nhiệm vụ quan trọng, gắn liền với phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. Trong thời gian qua, các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương và ngành giáo dục đã tích cực trong việc triển khai đồng bộ các biện pháp như đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, phát triển nhân lực cho các đơn vị trường học; thực hiện đúng, đầy đủ các chế độ chính sách cho học sinh các cấp học, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục phổ cập giáo dục và xóa mù chữ và đã đạt được những kết quả quan trọng.
Công tác phổ cập giáo dục mầm non (GDMN) cho trẻ 5 tuổi trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua được duy trì, củng cố chất lượng; số trẻ em 5 tuổi đến trường đạt tỉ lệ 99,98%; trẻ em 5 tuổi hoàn thành chương trình GDMN đạt tỉ lệ 100%. Cơ sở vật chất (phòng học, đồ chơi trong lớp và ngoài trời, công trình vệ sinh...) thường xuyên được tu bổ, sửa chữa. Chất lượng phổ cập giáo dục tiểu học được duy trì và nâng cao, công tác vận động trẻ em 6 tuổi vào lớp 1 đạt tỉ lệ 99,98%. Đội ngũ giáo viên mầm non cơ bản đảm bảo hoạt động giáo dục theo quy định; giáo viên mầm non đạt chuẩn và trên chuẩn trình độ đào tạo: 1202/1227 giáo viên, đạt tỉ lệ 97,96%; tỉ lệ giáo viên trên lớp đạt 1,65. Đội ngũ giáo viên tiểu học cơ bản đảm bảo dạy đủ các môn học và hoạt động giáo dục theo quy định, giáo viên tiểu học đạt chuẩn và trên chuẩn trình độ đào tạo: 3297/3560 giáo viên đạt tỉ lệ 92,61%; tỉ lệ giáo viên trên lớp đạt 1,47. Đội ngũ giáo viên THCS cơ bản đảm bảo dạy đủ các môn học và hoạt động giáo dục theo quy định, giáo viên THCS đạt chuẩn và trên chuẩn trình độ đào tạo: 2547/2652, đạt tỉ lệ 96,04%; tỉ lệ giáo viên trên lớp 2,04. Đối với công tác phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi: Tỉ lệ vận động trẻ 5 tuổi đến trường đạt 99,98%; trẻ mầm non học 2 buổi trên ngày đạt 99,98%; trẻ 5 tuổi hoàn thành chương trình giáo dục mầm non đạt tỉ lệ 100%; tổng số trẻ 3-5 tuổi ra lớp đạt tỉ lệ 94,99%; tổng số trẻ 0-3 tuổi ra lớp đạt tỉ lệ 22,42%; tổng số trẻ khuyết tật trong độ tuổi từ 0-5 tuổi trên địa bàn: 85 trẻ; số trẻ khuyết tật có khả năng học tập là 54 trẻ; số trẻ khuyết tật có khả năng học tập được tiếp cận giáo dục đạt tỉ lệ: 100% .
Đối với công tác phổ cập giáo dục tiểu học: Tổng số trẻ 6 tuổi vận động vào lớp 1 đạt tỉ lệ 100%; tổng số trẻ 11 tuổi hoàn thành chương trình tiểu học (năm học 2023-2024) đạt tỉ lệ 94,39%; tổng số trẻ 11 tuổi đang học ở tiểu học 722/12.904, đạt tỉ lệ 5,6%; tổng số trẻ 11-14 tuổi hoàn thành chương trình tiểu học (tính đến năm học 2023 - 2024) đạt tỉ lệ 98,05 %. Trong đó, số trẻ em 14 tuổi hoàn thành chương trình tiểu học đạt tỉ lệ 99,95%; số trẻ 6-14 tuổi ngoài nhà trường đạt tỉ lệ: 0,11%; số trẻ khuyết tật 11-14 tuổi có khả năng học tập 463, số trẻ được tiếp cận giáo dục: 449/463, đạt tỉ lệ: 96,98%.  
Đối với công tác phổ cập giáo dục trung học cơ sở (THCS): Tổng số thanh, thiếu niên từ 15-18 tuổi phải phổ cập: 41.649; tốt nghiệp THCS (tính đến năm học 2023-2024) đạt tỉ lệ 93,08%; tổng số thanh, thiếu niên từ 15-18 tuổi đã tốt nghiệp THCS đang học chương trình giáo dục phổ thông hoặc giáo dục thường xuyên, giáo dục chuyên nghiệp đạt tỉ lệ 72,20%; tổng số trẻ khuyết tật 11-18 tuổi có khả năng học tập được tiếp cận giáo dục đạt tỉ lệ: 84,47%.  
Đối với công tác xóa mù chữ. Tổng dân số độ tuổi từ 15 đến 25: 109.510, trong đó số người trong độ tuổi từ 15-25 biết chữ: 109.350, đạt tỉ lệ: 99,68%; số người trong độ tuổi từ 15-25 mù chữ: 352 người, đạt tỉ lệ: 0,32%; số người mù chữ mức độ 1: 160 người, đạt tỉ lệ: 0,15%; số người mù chữ mức độ 2: 192 người, đạt tỉ lệ: 0,18%.
Tổng dân số độ tuổi từ 15 đến 35 là 221.997, trong đó số người trong độ tuổi từ 15-35 biết chữ là 219.803, đạt tỉ lệ 99,01%; số người trong độ tuổi từ 15-35 mù chữ là 2.194 người, đạt tỉ lệ 0,99%; số người mù chữ mức độ 1 là 931 người, tỉ lệ 0,42%; số người mù chữ mức độ 2 là 1.263 người, tỉ lệ: 0,57%.  Tổng dân số độ tuổi từ 15 đến 60 là 395.823, trong đó số người trong độ tuổi từ 15-60 biết chữ là 390.847, đạt tỉ lệ 96,20%; số người trong độ tuổi từ 15-60 mù chữ là 15.023 người, đạt tỉ lệ 3,80%; số người mù chữ mức độ 1 là 4.976 người, tỉ lệ 1,26%; số người mù chữ mức độ 2 là 10.047 người, tỉ lệ 2,54%; số lớp huy động xóa mù chữ là 93 lớp với 2.385 người.
Với kết quả trên, ngày 07-6-2025, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 397/QĐ-UBND công nhận 10 huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, phổ cập giáo dục tiểu học, phổ cập giáo dục trung học cơ sở, xóa mù chữ.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ trên địa bàn tỉnh cũng còn nhiều hạn chế như: Một số huyện định mức giáo viên/lớp đối với các nhóm, lớp nói chung và lớp mẫu giáo 5 tuổi còn thiếu so với quy định; học sinh trong độ tuổi tốt nghiệp THCS của các huyện tham gia học tiếp chương trình trung học phổ thông (THPT) (hoặc tương đương) tỷ lệ thấp; nhiều huyện có tỉ lệ thanh thiếu niên độ tuổi 15-18 đã, đang học chương trình giáo dục phổ thông hoặc giáo dục thường xuyên cấp THPT hoặc giáo dục nghề nghiệp thấp. Điều này ảnh hưởng lớn đến công tác phân luồng sau tốt nghiệp THCS của địa phương; các huyện có tỷ lệ người mù chữ độ tuổi từ 15-60 còn cao. Vẫn còn giáo viên chưa đạt chuẩn về trình độ đào tạo theo quy định của Luật Giáo dục 2019.
Để khắc phục những khó khăn, hạn chế, đồng thời phát huy những kết quả đạt được, củng cố, duy trì chất lượng hiệu quả trong công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ trong thời gian tới, cấp ủy, chính quyền các cấp, ngành giáo dục và các nhà trường cần tiếp tục tăng cường công tác chỉ đạo, tuyên truyền, nâng cao nhận thức và trách nhiệm về công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ; nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, tiếp tục củng cố vững chắc, nâng chuẩn phổ cập giáo dục, xóa mù chữ. Tiếp tục quy hoạch, điều chỉnh, bổ sung đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên đủ về số lượng và đảm bảo chất lượng để đáp ứng yêu cầu thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông 2018; rà soát, sắp xếp các trường, điểm trường, quy mô lớp học cho phù hợp; bảo đảm thuận lợi cho việc đầu tư cơ sở vật chất, công tác quản lý, tập trung nâng cao chất lượng; đảm bảo đáp ứng đủ phòng học an toàn, công trình vệ sinh, nguồn nước sạch, bếp ăn... cho các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở theo hướng kiên cố hóa theo các tiêu chí trường đạt chuẩn quốc gia; thực hiện tốt công tác quản lý, kiểm tra, đánh giá chất lượng, công nhận kết quả phổ cập giáo dục, xoá mù chữ.